Trong các cuốn cẩm nang du lịch lễ 2/9, du khách sẽ không tìm thấy tên của chùa Hang . Nhưng, có thử một lần tận mắt ngắm nhìn từng tảng đá khóm hoa, và tận tai nghe kể về những câu chuyện kỳ ảo của ngôi chùa mới thấy đây quả là chốn thiền môn huyền diệu của xứ trầm hương.
Đi theo con đường chạy dọc phía sau lưng Tháp Bà, sừng sững trên triền núi xanh, chùa Hải Ấn nổi bật lên với tường màu vàng nhạt và những vòm mái cong cong màu đỏ. Dân quanh vùng cũng thường gọi bằng hai tiếng thân quen đầy cung kính: Chùa Hang. Trong chùa có một cái hang ăn sâu lên trên đỉnh núi. Vào năm 1968, ni sư Chánh Lượng đến đây lập một am thờ Phật ngay trong hang, ở suốt trong hai năm liền, “nhất bộ nhất bái” (mỗi bước một lạy) trì kinh Pháp Hoa để cầu nguyện được lập nên một ngôi chùa. Chùa được xây phía bên ngoài cạnh hang động, đến năm 1971 thì hoàn thành.
Hang động nay vẫn còn đó, nép bên chánh điện nguy nga, hai bên cửa hang có bộ tượng “Khuyến Thiện – Trừng Ác” trấn giữ, vào bên trong hang không khí khác hẳn, im ắng, chừng như nghe được tiếng thì thầm của những tảng đá trắng nhám sần sùi vô tri. Trong hang nay có thờ những tượng Phật, Bồ Tát, và tổ khai sơn. Từ khi ni sư khai sơn viên tịch, chùa vẫn được tu bổ xây dựng thêm rất nhiều công trình tạo nên một chốn thiền môn đầy hoa sắc, rộng rãi hơn, tráng lệ hơn…
Đặc biệt là giếng nước trong chùa. Giếng nằm bên ngoài phía trước dãy nhà trù, trên một tảng đá xanh rì. Xưa, ni sư khai sơn đã cho đào thử nhiều giếng nước, nhưng nước bị nhiễm mặn nên không sử dụng được như tất cả các giếng nước quanh vùng vì ở gần cửa biển. Không đầu hàng, ni sư phát nguyện trì kinh “Ngũ Bách Danh” (năm danh hiệu Phật, cứ mỗi lần xưng tán một danh hiệu Phật thì phải đảnh lễ một lạy), để cầu tìm nguồn nước ngọt cho chùa, cũng như cho dân trong vùng.
Rồi ngày nọ, ni sư đã chỉ cho đám thợ khoan giếng địa điểm để lấy nguồn nước: Ngay bên trên tảng đá khổng lồ. Ban đầu, thợ khoan giếng không dám nhận công việc này, vì họ sợ làm hao tài tốn của nhà chùa mà sẽ không được gì, nhưng sự quả quyết của ni sư đã thuyết phục được họ, vậy là họ khoan xuống tảng đá xanh cứng. Thật kỳ diệu, khoan sâu xuống lòng đá hơn mười mét thì gặp trúng mạch nước ngọt mát lạnh và trong vắt. Giếng nước ngọt được tìm thấy, nguồn nước tràn trề quanh năm, người dân quanh khu vực ngày đêm quẩy gánh xách thùng đến xin nước về dùng từ đó đến nay, và dân chúng nghiêng mình cung kính gọi đó là giếng Phật.
Ni sư trụ trì chùa hiện nay đang có dự định xây dựng những dãy bậc cáp tận phía trên đỉnh núi cho hợp với nghĩa “du sơn”, cả ngọn núi phía sau lưng chùa sẽ mọc lên những tượng đài, gác chuông tạo nên một cảnh quan kỳ thú cho dịp du lịch Nha Trang lễ 2/9 này.
